Artykuł streszcza podział hipnozy ze względu na sposób podawania sugestii i formę wywoływania zmian hipnotycznych.
Autohipnoza
Jest to praktyka hipnotyczna, w której nie mamy do czynienia z obecnością osoby z zewnątrz, kierującej naszą uwagą. Autohipnoza z tego powodu zawsze będzie mniej skuteczna, niż hipnoza z hipnotyzerem.
Klucz Chasaja Alijewa
Jest odmianą autohipnozy, w której wykorzystuje się różnego rodzaju symptomy transowe (rozluźnienie, dźwięk, zapach, cokolwiek) pozwalające na dotarcie do swojego wnętrza, omijanie własnych ograniczeń i wywołanie zmian.
Hipnoza pośrednia
Mimo mylnej nazwy jest to nadal jedna z odmian autohipnozy, w której mamy do czynienia z nagranym głosem hipnotyzera lub własnym w celu wywołania pożądanych zmian.
Hipnoza dyrektywna (sceniczna)
Opiera się o dosłowny przekaz, pewny siebie ton głosu i wzbudzenie autorytetu tym sposobem w hipnotyzowanej osobie. Dzięki takiej kombinacji można w szybki sposób dokonać zmian, nie tylko wykorzystując te elementy w trakcie pokazów scenicznych.
Hipnoza permisywna (Ericksonowska)
Opiera się w głównej mierze o metafory, język perswazji, wieloznaczności i inne elementy, stosowane przez Miltona Ericksona. W chwili obecnej koncepcja hipnozy Ericksonowskiej (z punktu widzenia praktycznego) została spłycona do posługiwania się językiem perswazji i celowym stosowaniem lub unikaniem pewnych zwrotów. Coraz częściej jednak nawet trenerzy NLP odchodzą od niektórych jej elementów, nie traktując ich jako pewnik.
Hipnoza klasyczna (Mesmerowska)
Opiera się na teorii fluidu magnetycznego/biopola i możliwości jego działania na zdrowie i umysł człowieka. Jest to koncepcja ezoteryczna hipnozy. O tym, że wpływ samej myśli na umysł drugiej osoby faktycznie występuje przekonają się z pewnością wszyscy, którzy tak jak ja chociaż raz w życiu doświadczyli zjawiska przewidywania sugestii w hipnozie. Polega ono na tym, że chociaż w głowie mam sugestię, jaką zamierzam podać za jakiś czas, to jest ona wykonywana przed formalnym wypowiedzeniem jej w formie werbalnej.
Hipnoza dynamiczna (hipnoza gestem)
Stefano Benemeglio jako pierwszy w Polsce zaprezentował tę odmianę oddziaływania na podświadomość. Polega na wpływie na osobę, poddawaną naszemu działaniu poprzez dobranie odpowiednich gestów i sygnałów niewerbalnych - mowy ciała. Obecnie mało osób praktykuje tę odmianę hipnozy. Osobiście zajmowałem się jedynie jej niektórymi elementami.